Yatırım Teşvik Belgesi

Ekonomik ölçek büyüklükleri ve illerin potansiyelleri göz önünde bulundurularak desteklenecek sektörlerin tespiti de gerçekleştirilmiştir.

• Yardım yoğunlukları da illerin gelişmişlik düzeylerine göre farklılık göstermektedir.
• SGE 2011 çalışması göz önünde bulundurularak iller de 6 farklı bölgeye ayrılmış bulunmaktadır.

Bölgesel Teşvik Uygulamalarında; Karar ekinde iller itibariyle belirlenmiş bulunan sektörler, asgari tutarları ve kapasiteleri de gerçekleştirmiş bulundukları takdirde aşağıda bulunan desteklerden de faydalanmaktadır:

• KDV İstisnası
• Vergi İndirimi
• Gümrük Vergisi Muafiyeti
• Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
• Faiz Desteği (3. 4. ve 6. Bölgeleri’nde)
• Yatırım Yeri Tahsisi
• Sigorta Primi Desteği (6. Bölgelerde)
• Gelir Vergisi Stopajı Desteği (6.Bölgede)

Öncelikli Yatırımların Teşviki Sistemi

Yeni Yatırım Teşvik Sistemi’nde belirli yatırım konuları, “öncelikli” olarak tanımlanması üzerine söz konusu yatırımlar için de istisnai bir uygulama getirilmiş bulunmaktadır. “Öncelikli Yatırımlar” yatırım yeri de dikkate alınmaksızın “Bölgesel Teşvik Uygulamaları” kapsamında 5. Bölgeye de sağlanmış bulunan bölgesel desteklerden faydalanabilmektedir. 6. Bölgede ise Öncelikli Yatırımlar da gerçekleştirilerek bu bölgede geçerli olan desteklerden de faydalanılmaktadır.

2012/3305 sayılı yatırımlarda “Devlet Yardımları Hakkında Kararın” 17. Maddesinde ifade edilen yatırım konuları, 5. Bölgede de uygulanan bölgesel desteklerden de yararlanabilmektedir. Ancak bu yatırımlar, 6.bölgede bulunması halinde bulunduğu bölge desteğine de tabii bulunması gerekmektedir.

Bölge Desteklerinden Faydalanabilecek Öncelikli Yatırım Konuları

• Denizyolu ile birlikte yük ve yolcu taşımacılığına yönelik gerçekleştirilmiş bulunan yatırımlar
• Test merkezleri, rüzgar tüneli ve bu mahiyette gerçekleştirilmiş bulunan yatırımlar (otomotiv, uzay ya da savunma sanayisine yönelik olanlar)
• Asgari 50 bin metrekare kapalı alana sahip uluslararası fuar yatırımları (konaklama ve alışveriş merkezi üniteleri hariç)
• Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri’nde ya da Termal Turizm konusunda bölgesel desteklerden faydalanabilecek özellikteki turizm konaklama yatırımları
• Savunma Sanayi Müsteşarlığı’ndan alınmış bulunan proje onayına istinaden gerçekleştirilmiş bulunan savunma alanındaki yatırımlar
• Özel sektör tarafından gerçekleştirilecek olan gündüz ve kreş bakımevleri ile birlikte okul öncesi eğitim, ilkokul, ortaokul ve lise eğitim yatırımları.
• Atık ısı kaynaklı olarak bir tesisteki atık ısıdan geri kazanım yolu ile birlikte elektrik üretimine yönelik yatırımlar (doğal gaza yönelik üretim tesisleri hariç)
• Asgari 50 milyon TL tutarındaki sıvılaştırılmış doğal gaz yatırımları ve yer altı doğal gaz depolama yatırımları)
• Yenilebilir enerji üretimine yönelik jeneratör ve türbin imalatı ile birlikte rüzgar enerjisi üretiminde kullanılan kanatımatı yatırımları.
• Belli otomotiv ve motor yatırımları
• Ar-ge projeleri sonucunda elde edilmiş bulunan ürünlerin üretilmesine yönelik gerçekleştirilmiş bulunan yatırımlar
• Eğitim yatırımları
• Belli otomotiv ve motor yatırımları
• Madencilik ve maden yatırımları
• Yüksek teknolojili ürünlerin üretilmesine yönelik gerçekleştirilen yatırımlar
• Demiryolu taşımacılığı
• Enerji verimliliğine yönelik gerçekleştirilmiş bulunan yatırımlar
• Uluslararası fuar yatırımları
• Denizyolu taşımacılığı

Stratejik Yatırımlar

Stratejik Yatırımlar ise %50’den fazlası ithalat ile karşılanmasıyla ara malların ya da ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar da “Stratejik Yatırımlar” olarak nitelendirilmektedir. Bu bağlamda ülkeye de döviz getirecek üretim ve faaliyetlere ilişkin yatırımlar doğrultusunda destek sağlanmaktadır. Stratejik yatırımlar, büyük ölçekli sermaye kazandırmasıyla birlikte Yatırım Teşvik Sistemi içerisinde “Teşvik Unsurları” en geniş kapsama sahip olan yatırım biçimi olmaktadır.

Kararın 8. Maddesinde stratejik yatırımların bünyesinde içermesi gereken şartlara yer verilmiş bulunmaktadır. Bu bağlamda aşağıda bulunan kriterleri destekleyen, ithalat bağımlılığı da ileri düzeyde bulunan ürünlerin de üretimine yönelik gerçekleştirilmiş bulunan yatırımlar, “stratejik yatırımlar” olarakta değerlendirilebilmektedir.

Stratejik yatırımlar, öteki yatırım konularından farklı bir biçimde değerlendirilir ve bir kurula da sunularak yatırımın teşvik edilip edilemeyeceğine yönelik karar verilmesi de gerekmektedir. Stratejik yatırımlara yönelik genel değerlendirme ilkeleri aşağıda bulunmaktadır:

İlgili kurumlar tarafından alınması üzerine son 12 aylık verilerin de dikkate alınması üzerine üretilecek ürünün ithalatının da ihracatından fazla olduğunu ifade eden yazı, belge, rapor ve yazı da istenmektedir.

Bakanlık tarafından belirlenmiş bulunan esaslar bağlamında belge konusu, yatırımla gerçekleştirilecek katma değerinin asgari en az %40 olması da gerekli olmaktadır.

Ürünle alakalı olarak yatırım konusu, son bir yıl içerisinde gerçekleşmiş bulunan toplam ithalat tutarının da 50 milyon ABD dolarının üzerinde olması gerekmektedir.

Asgari sabit yatırım oranının da 50 milyon Türk lirasının üzerinde gerçekleşmesi gerekmektedir.

Yatırım konusu da ürünle alakalı yurt içi toplam üretim kapasitesi, ithalattan az bir şekilde gerçekleşmesi gerekmektedir.

Bununla birlikte yurt içerisinde üretimi gerçekleştirilemeyecek olan ürünlerin de üretime yönelik gerçekleştirilmiş olan yatırımlarda; son bir yıl içerisinde elli milyon ABD dolarının üzerinde ithalatın gerçekleştirilmesi imkanı petrokimya ve rafine yatırımlarında ise yatırımın gerçekleştirmiş olduğu katma değerin %40 olması şartı aranmamaktadır (Karar, m.8/2).

Stratejik Yatırımlarda istenilen fizibilite raporunda yatırıma konu edinmiş bulunan ürünle ilgili yurt içi üretim kapasitesi. Aynı zamanda ithalat miktarı ve yatırım ile meydana getirebilecek katma detaya yönelik detaylı bilgi ve incelemelerin de yer alması gerekmektedir. Aksi takdirde ilgili başvurular, değerlendirme sürecine tabii tutunmamaktadır.

Genel müdürlük tarafından gerçekleştirilen incelemede stratejik yatırımların teşviki kapsamında değerlendirilmiş bulunan yatırım projeleri de ön inceleme raporu ile beraber ilgili Komisyonun onayına sunumunun gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Stratejik Yatırımların Teşvikine dair gerçekleştirilen yatırımların, teşviki bağlamında gerçekleştirilmiş bulunan yatırım projeleri, ön inceleme raporu ile birlikte Komisyonun da onayına sunulmuş bulunması gerekmektedir.

Stratejik Yatırımların Teşviki’e dair gerçekleştirilmiş bulunan karar yetkisi de Komisyona yönelik olmaktadır. Bu kapsamda bulunan projeleri de Komisyon, incelemek üzere bütün üyelerin katılımı ile bir araya gelerek oy birliğiyle karar almaktadır.

Komisyon tarafından stratejik yatırım olduğuna yönelik karar verilen yatırım projelerinin de Genel Müdürlük tarafından Teşvik Belgesi’nin düzenlenmesi gerekmektedir.

Komisyon tarafından verilmiş bulunan nihai karar sonucunda stratejik yatırımların da teşviki kapsamında incelendiği takdirde uygun görülmeyen yatırım projeleri kabul edilmemektedir; karar kapsamında yatırımcı talebine de istinaden bulunan öteki teşvik uygulamaları çerçevesinde ele alınması gerekmektedir.

Teknoloji odaklı Sanayi Hamlesi Programı’nda bulunan yatırımlar da yer almaktadır. Bu programın da ilgili uygulama esasları, 18.09.2019 tarihli ve 30892 sayılı Resmi Gazetede Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından da yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunan Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı Uygulama Esasları Tebliği ile beraber tespit faaliyeti gerçekleşmektedir. Bu bağlamda ilgili başvuruları inceleyerek destek tercihini onaylayacak bulunan Program Değerlendirme Kominitesinin öncelikle ürün listesinde bulunan ürünlerin, üretimine yönelik bulunan ve Bakanlık tarafından belirlenmiş bulunan öteki koşulları da gerçekleştiren yatırımların da uygun gördüklerinin onaylanmasın yönelik karar verilmesi gerekmektedir. Yukarıda ifade edilen şartlar üzerine bu yatırımlar için de Stratejik Yatırımları Değerlendirme Komisyonunun değerlendirilmesi aranmamaktadır. (Karar, m. 8/6).

Bakanlığa yapılacak olan başvuruların da stratejik yatırımlar için de Komisyon tarafından incelenmesi üzerine uygun görülen projeler adına da teşvik belgesinin düzenlenmesi gerekmektedir. Bu imkanları da gerçekleştirmiş bulunan yatırımların, bölge farkı da gözetmeyerek aşağıdaki ilgili yatırımlardan da faydalanması gerekmektedir:

Stratejik Yatırımların Destek Unsurları;

• Gümrük vergisi muafiyeti
• Vergi indirimi
• KDV istisnası
• Yatırım yeri tahsisi
• Sigorta primi işveren hissesi desteği
• Faiz veya kar payı desteği
• KDV iadesi

Gelir vergisi stopajı desteği (6. Bölgede gerçekleştirilebilecek Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlar için gerçekleştirilmektedir).

Sigorta Primi Desteği (6. Bölgede gerçekleştirilebilecek ve Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında onaylanmasına karar verilen yatırımlar adına gerçekleştirilebilmektedir.

Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki

Ar-ge ve teknoloji kapasitesini geliştirecek uluslararası alanda da rekabet üstünlüğünü gerçekleştirecek yatırımların da desteklenmesini amaçlamaktadır.

• Destek Unsurları
• KDV İstisnası
• Gümrük Vergisi Muafiyeti
• Vergi İndirimi
• Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
• Yatırım Yeri Tahsisi
• Sigorta Primi Desteği (6.Bölgede)
• Gelir Vergisi Spotajı Desteği (6.Bölgede)

Orta- Yüksek Teknoloji Yatırım Konuları

Orta-Yüksek Teknolojili Yatırım, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) teknolojili yoğunluk tanımına göre belirlenen motorlu-kara taşıt imalatları, tramvay ve demiryolu lokomotivleri imalatı gibi orta-ileri teknoloji grubunda gerçekleştirilmiş bulunan yatırımlardır. OECD teknolojili yoğunluk tanımına göre orta-yüksek teknololojili sanayı sınıfında bulunan ürünlerin üretimine yönelik yatırımlardır.

• 1., 2. ve 3. Bölgelerde gerçekleştirilmeleri halinde 4. Bölgede uygulanan 4. 5. ve 6. Bölgelerde gerçekleştirilmeleri halinde bulunduğu bölgede uygulanmış bulunan bölgesel desteklerden de faydalanılması söz konusu olmaktadır.
• Orta-Yüksek Teknolojili Yatırımlar kapsamında düzenlenmiş bulunan Teşvik Belgeleri için Asgari Sabit Yatırım Tutarı 1. Ve 2. Bölgeleri’nde 1 Milyon TL, öteki bölgelerde ise 500 bin TL olmaktadır.
• OECD Teknoloji Yoğunluk tanımına göre Orta Yüksek Teknolojili Sanayi Sınıfı’nda aşağıda bulunan 6 ürün grubu bulunmaktadır.
• Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Ürünlerin İmalatı (Eczacılık, ilaç ve tıpta kullanılan kimyasal ve bitkisel temelli ürünlerin imalatı hariç)
• Motorlu Kara Taşıtları İmalatı
• Demiryolu ve Tramvay Lokomotivleri ile gerçekleştirilen vogonların imalatı
• Başka Yerde Sınıflandırılmamış Olan Ulaşım Araçları İmalatı

Ar-ge ve Çevre Yatırımları

Ürün kalite ve standardının ilerletilmesi, yeni bir ürünün geliştirilmiş olması, standart yükseltici ve maliyet düşürücü ülke koşullarına da yeni bir teknolojinin de uygunluk göstermesi amacıyla da bilimsel esaslara uygun bir biçimde gerçekleştirilerek her aşaması da belirlenmiş bulunan geliştirme ve araştırma çalışmaları için de yapılacak olan yatırımlar, AR-GE yatırımları olmaktadır. Bir taraftan ticari mal üretimine yönelik gerçekleştirilmeyen, gerçekleştirilecek veya mevcut olan yatırımların katı, sıvı ya da gaz gibi atıkların da ortadan kaldırılmasına yönelik yatırımlar ise “Çevre Yatırımları” olarak isimlendirilmektedir. İlgili karar bu iki yatırım türü adına farklı bir sınıflandırma gerçekleştirerek 4. Teşvik tipini ortaya koymuş bulunmaktadır.

T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafında 2012/3305 sayılı yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” kapsamında gerçekleştirilmiş bulunan Yatırım Teşvik Sistemi’nde gerçekleştirilmiş bulunan karar değişikliği üzerine “Ar-Ge Yatırımları” ve “Çevre Yatırımları” da “Öncelikli Yatırım” kapsamına alınması üzerine 5. Bölge teşviklerinden faydalanma imkanı da mümkün hale gelmiştir. Bu bağlamda karar değişikliği üzerine “Asgari 50 Milyon TL” tutarındaki elektrik ya da hidrojenle çalışmalarını da yürüterek ulaşım araçları imalatını da kapsayan sanayi tesisi yatırımları da “Öncelikli Yatırım kapsamına alınmış bulunmaktadır.

Çevre Yatırımı

Doğrudan ticari mal üretimine yönelik gerçekleşmeyen mevcut ya da gerçekleştirilecek olan tesislerin sıvı, katı ve gaz gibi atıklarının, temizlenmesi ya da ortadan kaldırılmasına yönelik gerçekleştirilen yatırımlar (Sakarya ve Kocaeli için asgari sabit yatırım tutarı, 1 milyon TL olmaktadır.

Ar-Ge Yatırımı

Ürün kalite ve standardının ilerletilmesi, farklı bir ürünün geliştirilmesi, standart yükseltici ve maliyet düşürücü yeni bir teknolojinin de ülke koşullarına da uyumunun gerçekleştirilmesi amacıyla bilimsel esaslara uygun bir şekilde gerçekleştirilen ve ilgili aşaması belirlenmiş bulunan araştırma ve geliştirme çalışmaları üzerine gerçekleştirilecek yatırımlar (Kocaeli ve Sakarya için asgari sabit yatırım tutarı:1 TL olmaktadır.

Bu kapsam dışında kalan yatırımlar, aşağıdaki desteklerden de yararlanabilmektedir:

• KDV istisnası
• Gümrük Vergisi Muafiyeti
• Faiz ya da Kar Payı Desteği
• Gelir Vergisi Spotajı (6. Bölgede gerçekleştirilmiş bulunan yatırımla uygulanması gerekmektedir).
• Sigorta Primi Desteği (6. Bölgede gerçekleştirilmiş bulunan yatırım doğrultusunda uygulanması gerekmektedir).

Genel Teşvik Uygulamaları

Bölge ayrımında bulunmaksızın; teşvik edilemeyecek yatırım konularıyla birlikte öteki teşvik uygulamaları kapsamında bulunmayan

Belirlenmiş bulunan asgari sabit yatırım tutarı koşulunu gerçekleştiren yatırımlar olmaktadır.

Destek Unsurları

• KDV İstisnası
• Gümrük Vergisi Muafiyeti
• Gelir Vergisi Stopajı Desteği

Alt Bölge Destekleri

Bölgesel Teşvik Uygulamalarının, yatırım havzalarının da kümelenmesinin desteklenmesi amaçları bağlamında;

Sektörel işbirliğine yönelik gerçekleştirilmiş bulunan yatırımlar (Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği ve Vergi İndirimi bakımından bir alt bölgede uygulanmış bulunan desteklerden faydalanmaktadır

Endüstri bölgesinde ya da OSB’de (imalat sanayisine yönelik) gerçekleştirilmiş bulunan yatırımlar

OECD teknolojili yoğunluk tanımına göre de orta-yüksek teknolojili sanayi sınıfında bulunan bazı yatırım konuları da İstanbul ili hariç olmak üzere 1. 2. ve 3. bölgede gerçekleştirilmeleri halinde de 4.Bölge desteklerinden yararlanması gerekmektedir.

Alt Bölge Desteğinden Faydalanabilecek Yatırımlar

Bölgesel teşvik uygulamalarından yararlanabilecek bir başka yatırım türü ise aşağıda belirtilmiş bulunan şartlardan en az birine sahip olduğu takdirde Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği ve Vergi İndirimi bakımından yer aldığı bölgenin de bir alt bölgesinde gerçekleştirilmiş bulunan bu oranlarda ilgili desteklerden faydalanabileceklerdir (Karar, m. 18):

Yatırımın aynı sektörde etkinlik gösteren en az beş kişi ya da tüzel kişinin ortağı bulunduğu yatırımcı tarafından gerçekleştirerek ortak faaliyet gerçekleştiren alanlarda entegrasyonu gerçekleştirebilecek bir yatırım türü olması

Endüstri ya da sanayi bölgesi tarafından yatırımın da gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Bu bağlamda alt bölge desteğinden faydalanabilecek 6.bölgede gerçekleştirilmesi halinde Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği, bölgede geçerliliğini sürdürmüş olan süreye iki yılında eklenmesi ve Vergi İndirimi desteği ise bölgede geçerli olan ilgili yatırıma, katkı oranına da beş puan ilave edilmesi üzerine uygulanmaktadır.

Öteki Desteklerden Faydalanma

Karar bağlamında öngörülmüş bulunan destek ögelerinden faydalanmış bulunan yatırım harcamaları, öteki kamu kurum ve kuruluşların desteklerinden faydalanmamaktadır. Bu bağlamda öteki kurum ve kuruluşların desteklerinden faydalanacak olan yatırım harcamaları için ilgili Karar kapsamında öngörülmüş bulunan desteklerden faydalanmak üzere başvuru gerçekleştirememektedir. Aksi bir durum söz konu olduğu takdirde karar kapsamında gerçekleştirilmiş bulunan destekler de geri alınmaktadır.

Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında desteklenmesine yönelik karar verilen yatırımlarla sınırlandırılması üzerine bunların TUBİTAK ya da KOSGEB tarafından desteklenmesine imkan da sağlanmış bulunmaktadır.